تراکنش

به فرآیند اجرای دستورات که به موجب آن در داده های  پایگاه اطلاعاتی تغییر ایجاد می گردد ( درج اطلاعات جدید، ویرایش اطلاعات موجود یا حذف اطلاعات )  تراکنش ( Transaction ) می گویند. به عبارت خیلی ساده تر تراکنش به عمل اجرای دستورات کاربر در بانک اطلاعاتی می گویند. بر همین اساس به فرآیند های مالی و پولی که در سیستم های بانکی و پرداخت توسط مشتریان ، کاربران این سامانه رخ میدهد تراکنش مالی یا به اختصار تراکنش می گویند. تراکنش می تواند موفق یا ناموفق باشد. تراکنش همیشه از دو سمت تشکیل شده یکی مشتری و دیگری سرویس دهنده و بدین صورت انجام می‌شود که در خواستی برای خدمت دهنده (مثلاً بانک) فرستاده می‌شود و اگر کل تقاضای مشتری به درستی انجام شد مشتری از این امر با دریافت رسید از سوی خدمت دهنده ( سرویس دهنده ) با خبر می‌شود.

تراکنش خرید

انجام فرآیندی است که طی آن بواسطه ابزار پذیرش وجه کالا یا خدمات از حساب خریدار ( دارنده ) کسر و به حساب فروشنده ( پذیرنده ) واریز می گردد. در این عمل ابزار پذیرش می تواند درگاه پرداخت اینترنتی ( IPG ) و یا دستگاه کارتخوان سیار یا پایانه فروشگاهی باشد.

تراکنش موجودی

طی این فرآیند دارنده کارت می تواند از طریق ابزارهای پذیرش کارت نظیر دستگاه خود پرداز، پایانه فروشگاهی، کارتخوان سیار، کیوسک و ... موجودی حساب خود را دریافت و کنترل نماید.

تراکنش برگشت از خرید

با انجام این تراکنش وجهی  که از طریق کارت نقدی یا اعتباری و بعد از انجام یک تراکنش خرید موفق به حساب دارنده‌کارت مجددا بازگردانده می‌شود. مقدار این وجه تنها می‌تواند به اندازه یا کمتر از مقدار پول پرداخت شده قبلی توسط دارنده کارت باشد. همچنین تنها برای خریدهای موفق و به‌طور کامل انجام شده قابل انجام است.

تراکنش پرداخت قبض

در این تراکنش دارنده کارت بانکی توسط یکی از ابزارهای پذیرش اقدام به پرداخت قبوض خدماتی یا قبض های دیگر نظیر قبض جریمه و یا حتی پرداخت قسط تسهیلات میکند.

مغایرت بانکی

معمولا در صورت بروز اختلاف داده ای طی انجام  عملیات پرداخت الکترونیک بین سرویس دهندگان این حوزه به اصطلاح می گویند مغایرت بانکی پیش آمده است. برای مثال یک تراکنش خرید در سوئیچ شاپرک با موفقیت پردازش شده است ولی در زمان ارسال پاسخ به پایانه فروش ارتباط قطع شده است در این حالت بین سوئیچ شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت و سوئیچ شاپرک مغایرت به وجود آمده است ( از حساب خریدار پول کسر شده ولی به حساب فروشنده وجهی واریز نشده است) معمولا این مغایرت ها حداکثر در بازه زمانی 72 ساعته برطرف خواهند شد.

این پیشامد ممکن است هنگام خرید از فروشگاههای اینترنتی و در زمان پرداخت وجه از طریق درگاه پرداخت اینترنتی نیز رخ دهد، به همین دلیل است که سیزپی در راستای ارائه خدمات مطمئن به مشتریان خود و دارندگان کارتی که از درگاه پرداخت اینترنتی سیزپی خرید می کنند تیمی متشکل از کارشناسان زبده پرداخت الکترونیک برای بخش پیگیری مغایرت های بانکی احتمالی تشکیل داده است تا در کمترین زمان مغایرت های به وجود آمده را برطرف نمایند.

خطای تراکنش ناموفق

به هر دلیل که تراکنش های انجام شده با موفقیت به پایان نرسند و رسید عملیات موفق به کاربران تحویل نگردد یا به عبارتی تراکنش با خطا مواجه شود، کاربر پیام تراکنش ناموفق دریافت می کند. خطاهای تراکنشی دارای انواع مختلفی مانند خطای پذیرندگی، خطای کاربری، خطای صادرکنندگی، خطای شاپرکی و خطای کسب و کار است. خطای کاربری همواره عمده‌ترین دلیل بروز خطاها بوده، این نوع خطا به عملکرد شبکه پرداخت ارتباطی نداشته و ناشی از عملکرد دارنده کارت مانند کمبود موجودی یا فراموشی رمز است. کمترین سهم خطا هم مربوط به خطای شاپرکی است که به دلیل اختلال در سوئیچ شاپرک اتفاق می افتد.

پس بیشتر خطاهایی که در هنگام انجام عملیات پرداخت با آن مواجه می شویم، خطای انسانی بوده و بیشتر به این دلایل است:

رمز کارت نا معتبر است

موجودی کافی نیست

شماره کارت وارد شده نامعتبر است

رمز دوم کارت اشتباه وارد شده است.

رمز پویا منقضی شده است.

تاریخ انقضا صحیح وارد نشده است.

 پرداخت کنندگانی ( دارندگانی )  که ممکن است با خطا مواجه شوند بهتر است ابتدا موارد ذکر شده را بررسی کنند و در صورتی که از درج صحیح اطلاعات مطمئن شدند، نسبت به اعلام خطا به شرکت ارائه دهنده سرویس پرداخت اقدام کنند.

محدودیت تراکنش

هر کارت بانکی نهایت تا 50 میلیون تومان می تواند تراکنش خرید  در یک روز داشته باشد. این سقف خرید از کانال درگاه پرداخت اینترنتی و دستگاه پوز 50 میلیون بوده و در سایر ابزارهای انتقال و دریافت وجه این رقم محدودتر می شود. مثلا دریافت وجه نقد از دستگاه های خودپرداز محدود به 200هزار تومان است یا از طریق اپلیکیشن های پرداخت حداکثر شش میلیون بتوان انتقال داد.

تراکنش های مشکوک

بصورت عام چیزی به اسم تراکنشهای مشکوک نداریم ولی باتوجه به آئین نامه های سازمان امور مالیاتی در خصوص رسیدگی به تراکنش های بانکی که بیان می دارد : از آنجایی که تراکنش های بانکی واصله می توانند نتیجه معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی باشند، بنا براین رعایت مفاد دستورالعمل کشف معاملات و عملیات مشکوک و اعلام محرمانه گزارش به مرجع ذیربط حسب مورد الزامی خواهد بود. و به این ترتیب اصطلاح تاکنش مشکوک به وجو آمد.

مطابق آنچه در قانون مالیات‌های مستقیم آمده است، تراکنش‌هایی که شرایط زیر را داشته باشند، تراکنش مشکوک محسوب نمی‌شوند؛

گردش حساب بین‌بانکی یک شخص؛ یعنی یک فرد مبلغی را از حساب خود در یک بانک به‌حساب خود در یک بانک دیگر انتقال دهد

گردش حساب ناشی از دریافت وام و تسهیلات

تراکنش‌هایی که مربوط به دریافت طلب و یا پرداخت بدهی است

تراکنش‌های ناشی از دریافت و یا پرداخت دستمزد، اجاره و یا سایر منابع درآمدی

گردش مالی ناشی از درآمد حاصل از کشاورزی

گردش مالی ناشی از ارث، وقف، نذر و حبس

تراکنش‌هایی که از درآمد معاف از مالیات به وجود آمده‌اند

هر آنچه غیر از موارد بالا بود تراکنش مشکوک محسوب می شود.

شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت و بانکها برای اینکه بتوانند در صورت بروز تراکنش های مشکوک آنها را شناسائی کنند از سیستم های کشف تقلب ( Fraud Detection ) استفاده می کنند.

بیشتر بخوانید: نحوه ایجاد درگاه پرداخت